ԵՐԵՎԱՆ, 16 օգոստոսի./Նովոստի-Արմենիա/. Գարեջուրը խմիչք է, որի մասին վստահորեն կարելի է ասել, որ այն ունի միլիոնավոր երկրպագուների բանակ ամբողջ աշխարհում, որոնք բաց չեն թողնում դրա համը վայելելու հնարավորությունը, հատկապես ամառվա տապին: Մենք մի քանի հետաքրքիր փաստ ենք հավաքել այս խմիչքի վերաբերյալ:
Հայաստանը գարեջրի հայրենիքն է
Գարեջրագործության պատմությունը սկսվում է հնագույն ժամանակներից. չէ՞ որ այս ըմպելիքը մարդկությանը հայտնի է եղել դեռ հին ժամանակներից` մեղրի, հմուլի, գինու հետ միասին:
Վաշինգտոնի Սմիթսոնյան ինստիտուտի հետազոտությունների համաձայն, Հայաստանը, հավանաբար, գարեջուր արտադրող ամենահին երկիրն է: Դեռևս մ.թ.ա. IV դարում հռոմեացի հրամանատար Քսենոֆոնտը, Վանի Թագավորության տարածքով անցնելիս, համտեսել է գարուց պատրաստvած «տարօրինակ ըմպելիք», որը համարվում է գարեջրի «նախատիպը»:
Այսօր Հայաստանում գործում են գարեջրի մի շարք խոշոր և փոքր գործարաններ: Հանրապետությունում գարեջուր պատրաստելիս հավատարիմ են մնում ավանդական բաղադրատոմսերին՝ օգտագործելով ածիկ, հմուլ և ջուր:
Ամառվա տապին Երևանի բնակիչները և հյուրերը, իսկ մենք վստահ ենք, որ կորոնավիրուսի համավարակը հաղթահարելուց հետո նրանք շտապելու են այցելել Հայաստան՝ ըստ հաստատված ամառային ավանդույթի, հաճույքով այցելում են գողտրիկ սրճարաններ, փաբեր ու ռեստորաններ և համտեսում իրենց նախընտրած ըմպելիքը ջազի մեղմ հնչյունների ներքո:
Հայաստանը միանում է աշխարհի ամենահայտնի փառատոնին
Գարեջրի խոշորագույն փառատոնը Օկտոբերֆեստն է, որն ամեն տարի անցկացվում է Մյունխենում (Գերմանիա)՝ սեպտեմբերի կեսից մինչև հոկտեմբերի սկիզբ ընկած ժամանակահատվածում: Դժբախտաբար, քաղաքի իշխանություններն այս տարի չեղարկել են այդ միջոցառումը կորոնավիրուսի համավարակի պատճառով:
Ամեն տարի աշխարհի տարբեր երկրներից շուրջ 6 միլիոն մարդ է գալիս` մասնակցելու փառատոնին: Օկտոբերֆեստը հայտնի է հատուկ բաղադրատոմսով պատրաստված գարեջրով և համեղ խորտիկներով: Դրանց թվում են տապակած հավի թևերը, հսկայական ոլորաբլիթները, կարտոֆիլով և կաղամբով աղցանները, փայտի վրա տապակած ձուկը, շամփուրի վրա տապակած խոզի ազդրերը:
Հայաստանում ևս նշում են գարեջրի տոնը. «Երևանյան ամառ» ծրագրի շրջանակներում արդեն 5 տարի անցկացվում է Գարեջրի փառատոն: Երևանի մթնոլորտը, գարեջրի հրավառությունը, հետաքրքիր մրցույթները, հայկական գարեջուր պատրաստելու լավագույն ավանդույթները, շուկայի լավագույն արտադրողները. այս ամենը վայելում էին հարբեցնող ըմպելիքի իսկական գիտակները և պարզապես մարդիկ, ովքեր ցանկանում էին սովորական օրը վերածել տոնի:
Օգո՞ւտ, իհարկե, բայց մի մոռացեք ռիսկերի մասին
Գարեջրի օգտակար հատկությունների մասին փաստում են բազմաթիվ ուսումնասիրություններ: Օրինակ՝ ավստրիացի բժիշկները կարծում են, որ ողջամիտ ծավալներով սառը գարեջուրը, հատկապես շոգին, ոչ միայն հաճելի է, այլև օգտակար։ Այն օգնում է կանխել սրտի կաթվածը և ուղեղային արյունազեղումը: Չեխ և գերմանացի բժիշկները նշում են սրտանոթային հիվանդությունների ռիսկի նվազեցումը, գարեջուրը դրական է ազդում նաև գաստրիտի ժամանակ` լորձաթաղանթի վերականգնման վրա:
Իսկ ահա ամերիկյան համաճարակաբանական ամսագիրըը համարում է, որ օրը մեկ շիշ գարեջուրը 40% -ով նվազեցնում է երիկամների մեջ քարերի առաջացման վտանգը: Գարեջուրը նաև նվազեցնում է արյան մակարդումը և խոլեստերինի մակարդակը:
Սակայն ամեն օր մեծ քանակությամբ գարեջուր խմելու դեպքում առաջանում է մարսողական համակարգում ածխաթթու գազի ավելացման վտանգ։ Մասնագետները նախազգուշացնում են գարեջրային ալկոհոլիզմի մասին, որը շատ նենգ հիվանդություն է: Բանն այն է, որ գարեջրի սիրահարներն աստիճանաբար ընտելանում են ալկոհոլի արբեցնող ազդեցությանը, ինչպես նաև խմիչքի՝ նյարդերը հանգստացնող հատկությանը:
«Օձի թույն» և «Արմագեդոն»
Հիմա աշխարհում կա գարեջրի մոտ 400 տեսակ: Աշխարհի ամենաթանկ գարեջուրը կոչվում է Vielle Bon Secours. մեկ շշի արժեքը մոտ հազար դոլար է: Այն կարելի է գնել միայն մեկ վայրում `Լոնդոնի Bierdrome փաբում:
«Օձի թույն». այսպես է կոչվում աշխարհում ամենաթունդ գարեջուրը՝ 67,5% սպիրտի պարունակությամբ, մինչդեռ սովորական գարեջուրը սովորաբար պարունակում է 3-6% սպիրտ: Այս գարեջրի համը շատ ավելի սուր է ալկոհոլի տոկոսի պատճառով: Շշի վրա նույնիսկ կա հատուկ նշան, որը նախազգուշացնում է, որ պետք է խմել փոքր բաժիններով: Շոտլանդական գարեջրագործների նախորդ ռեկորդակիրը կոչվում էր «Արմագեդոն» և պարունակում էր 65% սպիրտ:
«Ամենագարեջրային ազգը»
Աշխարհում, թերևս, չկա մի երկիր, որտեղ գարեջուր չեն սիրում: Բայց գարեջուր սպառող ռեկորդակիր երկրի կարգավիճակի համար փոփոխական հաջողություններով «պայքարում են» Մեծ Բրիտանիան, Չեխիան և Գերմանիան: Սակայն, ըստ վիճակագրության, արդյունաբերական գարեջրի բրենդների մեծ մասը արտադրվում է Բելգիայում:
«Գարեջրային որովայն». մի՞ֆ, թե՞ իրականություն
Տարածված կարծիք կա, որ շատ գարեջուր խմելուց որովայնը մեծանում է: Սակայն, դրա հետ համաձայն չեն ամերիկացի գիտնականները, ովքեր պնդում են, որ գարեջրի ամենօրյա չափավոր օգտագործումը չի հանգեցնում քաշի ավելացման: Ավելին, համարվում է, որ դիետայում ածխաջրերը ալկոհոլով փոխարինելը նույնիսկ կարող է նպաստել նիհարելուն:
Գիտնականները կարծում են, որ գարեջրի սիրահարների մոտ քաշի ավելացման «մեղավորներն են» նախուտեստները` պիցցան, հոթ–դոգերը, ընկուզեղենը, չիպսերը և այլն:
Մի բան մնում է անփոփոխ. բարձրորակ գարեջրի չափավոր օգտագործումը ոչ միայն օգտակար է առողջության համար, այլև երաշխավորում է բարձր տրամադրություն:
