ԵՐԵՎԱՆ, 2 ապրիլի./Նովոստի-Արմենիա/. Տավուշ գյուղում բնակվող Մարիամ և Աննա Պողոսյանները զբաղվում են աղջիկների համար, իսկապես, անսովոր գործով՝ տակառագործությամբ: Քույրերը պատմում են, որ իրենց մանկությունն անցել է հայրիկի արհեստանոցում, որտեղ նրանք խաղում էին փայտի տաշեղներով ու տորթեր «թխում», հենց այդպես էլ ծնվել է աղջիկների սերը դեպի տակառագործություն:
«Նովոստի-Արմենիա»-ն զրուցել է քույրերի հետ, բացահայտել հետաքրքիր ու շատերի համար անհայտ փաստեր տակառագործության նուրբ արվեստի մասին:
Տակառագործության մեջ առաջին քայլերը
1990-ականների պատերազմը շատ բան փոխեց Պողոսյանների ընտանիքում: Այդ տարիներին շատ ծանր վիճակ էր բոլորի մոտ, մարդիկ հազիվ էին հացի գումար հայթայթում: Քույրերի հայրը մասնագիտությամբ բժիշկ էր ու երկար ժամանակ չէր վարձատրվում, ինչի արդյունքում էլ որոշեց այլ գործ սկսել:
«Հենց մեր տան բակում էլ ստեղծեց իր թերևս առաջին ու վերջին «տակառի գործարանը»: 25 տարի առաջ հայրս պատրաստեց իր առաջին տակառը: Ինչքան շատ էինք լինում արհեստանոցում, այնքան ավելի շատ էինք սիրում կաղնու փայտի հոտն ու ավելի հարազատ էր դառնում այդ բույրը», - հիշում է Մարիամը:
Ավելի հասուն տարիքում Մարիամն ընտրեց գինեգործության ոլորտն ու գնաց գինու հետքերով: Աննան գինեգործության ոլորտում հայտնվել է, երբ Մարիամի փոխարեն համալսարանում պրակտիկայի է գնացել:
«Դե որպեսզի բացակա չստանա, ես գնացի: Շատ նման էինք, մտածեցինք, որ այդքան էլ չեն տարբերի: Այդ մեկ դասն էլ ճակատագրական եղավ ինձ համար: Ես էլ որոշեցի սովորել գինու ակադեմիայում: Հիմա արդեն Մարիամի հետ աշխատում ենք մեր առաջին ռեզերվային գինին շուկա հանելու ուղղությամբ»,- պատմում է Աննան ու շտապում բացատրել, թե ինչ է իրենից ներկայացնում ռեզերվային գինին:
«Այն պետք է առնվազն մեկ տարի տակառում հնեցվի: Գինիները բնական խմորում են անցնում կարասներում, որից հետո հնեցնում են իրենց իսկ պատրաստած կաղնե տակառներում», - պարզաբանում են քույրերը:
Տակառանյութի ընտրությունը
Տակառագործ քույրերի համոզմամբ՝ ամեն կաղնու փայտ չէ, որ կարելի է օգտագործել: Պողոսյան քույրերի խոսքով՝ կան ոստեր, որոնք ոչ մի դեպքում չպետք է օգտագործել:
«Մեր տակառների առանձնահատկություններից մեկը հերմետիկությունն է, իսկ, ոստերով պատրաստելիս դրանք ժամանակի ընթացքում կարող են կորցնել իրենց հերմետիկությունը: Կաղնու փայտը պետք է 80 և ավելի տարեկան լինի: Մենք 3 տարի բնական չորացնում ենք փայտը, որպեսզի հետագայում ճաքեր չառաջանան»,- բացատրում է Մարիամն՝ ընդգծելով, որ այս դժվարին գործում ամենակարևորը հենց փայտի ծառատեսակն է: Աննան էլ հավելում է՝ տակառները պատրաստելիս տվյալ ծառատեսակի ամենամաքուր ու խիտ հատվածն են օգտագործում:
«Այստեղ շղթայական գործընթաց է տեղի ունենում: Սկզբում ընտրում ենք փայտը, չորացնում, հետո արդեն, ըստ պատրաստվող տակառի չափերի, ծռում տակառատախտակները»,- նշում է Աննան:
Քույրերի խոսքով՝ տակառների փայտը հնարավոր է և´ արհեստական, և´ բնական ճանապարհով չորացնել: Տակառի համար նախատեսված հումքն անպայման արևի տակ բնական չորացնում են:
«Արհեստական եղանակով չորացնելու դեպքում այն հասունացումն ու ճկունությունը չի ունենա, ինչպես բնականի դեպքում է: Եթե արհեստական ճանապարհով ենք չորացնում, ժամանակի ընթացքում միկրոճաքեր են առաջանում: Իսկ բնական չորացման ժամանակ տակառները հերմետիկ են լինում ու ավելի երկար պահպանվում»,- ասում է Մարիամը:
Աննան էլ իր հերթին պատմում է համաշխարհային տակառագործության մեջ ընդունված եզակի փաստի մասին՝ տակառատախտակները դնել դրսում, որպեսզի անձրև գա, լվանա, ապա թողնել, որ չորանա:
Բայց տակագագործության մեջ արդեն հմուտ դարձած քույրերը տակառատախտակները չորացնում են փակ տարածքում: Դա էլ հենց իրենց տակառների առանձնահատկություններից է:
Առաջին տակառը
Քույրերն օրեր առաջ հարազատ Տավուշում էին՝ տատիկի տանը, որտեղ գտնվում է հայրիկի ձեռքերով պատրաստած առաջին տակառներից մեկը: Դրանից բավական երկար ժամանակ է անցել, պատրաստման տեխնոլոգիան էլ երեք անգամ փոխվել է: Մարիամ ասում է՝ այժմ իրենց տակառներն ավելի երկար են ծառայում:
Քույրերը նշում են, որ բնական չորացում անցած փայտերին անհրաժեշտ կորություն են տալիս տաքացնելով և հատուկ գործիքի միջոցով ծռելով: Եթե չծռեն, այլ տաշեն փայտերը, հերմետիկ չեն լինի: Ծռելու դեպքում փայտի ամրացման համար նախատեսված օղակները ևս թեքվում են, ինչի արդյունքում դրանից պատրաստված տակառներից հեղուկը չի արտահոսում:
«Տակառները չենք լաքապատում: Եթե փայտի վրա լաք չկա, ուրեմն այն շնչում է և իր մեջ քիմիական պրոցեսներ են գնում, առանց որոնց տակառում խմիչքը չի հասունանում: Փայտերի արանքներում էլ սոսինձ չենք օգտագործում, դրանք ուղղակի միլիմետրի ճշգրտությամբ կպնում են իրար: Անընդհատ օդի հոսք կա, ինչն էլ ժամանակի ընթացքում խմիչքին յուրահատուկ համ ու հոտ է տալիս», - ասում է Աննան:
Տակառներն ու խմիչքների համադրությունը
Տակառագործ քույրերն ասում են՝ եթե կոնյակի կամ ռեզերվային գինու համար է, ապա պետք է օգտագործել միայն կաղնու փայտից պատրաստված տակառ:
«Ժամանակի ընթացքում շնչելու հաշվին կաղնու կոպիտ նյութերը փոխվում ու նմանվում են վանիլի, շոկոլադի, սուրճի կամ լիկյորի համերի: Միայն կաղնու փայտի մեջ կարող ենք կոնյակ, վիսկի, ռեզերվային գինի, կալվադոս (խնձորի օղի) ստանալ»,-ասում է Աննան:
Ի տարբերություն մյուս խմիչքների՝ կալվադոս ստանալու համար պետք է օգտագործել այն տակառը, որը մինչ այդ այլ խմիչքի հետ է շփում ունեցել: Մարիամի համոզմամբ՝ այստեղ մի առանձնահատկություն կա: Եթե երեք տարբեր խմիչքների հնեցում տեսած տակառ վերցնեք և դրանց մեջ լցնեք խնձորի սպիրտ, կստացվի երեք տարբեր կալվադոս:
«Տակառներում ցանկացած գինի էլ կարելի է պահել: Չոր գինիները խորհուրդ չի տրվում երկար պահել, քանի որ դրանք արագ օքսիդանալու հակում ունեն: Իսկ թունդ գինիները, կախված համի փոփոխությունից, կարելի է ավելի երկար պահել: Որքան տակառի ծավալը մեծ է, խմիչքի հնեցումն ավելի երկար է տևում», - բացատրում է Մարիամը:
Armenian Keg
Տակառագործության մեջ որոշակի փորձ ու ճանաչում ձեռք բերելուց հետո քույրերը որոշում են սոցցանցերի միջոցով ներկայացնել իրենց ապրանքը:
«Մեր տակառների վրա գրված է Հայաստան (Armenia): Բայց ֆեյսբուքյան էջի համար որոշեցինք ընտրել այնպիսի բառ, որը կարտահայտի հայկական տակառի իմաստ: Երկար փնտրտուքներից հետո ընտրեցինք Keg-ը, որը լատիներենից թարգմանաբար նշանակում է տակառ»,- ասում է Մարիամը:
Armenian Keg-ն այս պահին առաջարկում է 1.5-ից մինչև 25 լիտր տարողությամբ տակառներ: Պողոսյանների ընտանիքն արդեն մտածում է ավելի մեծ՝ մինչև 300 լիտր տարողությամբ, գործարանային չափերի տակառների պատրաստման մասին:
Քույրերի տեխնոլոգիական նորարարությունը
Մարիամն ու Աննան խոսեցին նաև տեխնոլոգիական նորարարության մասին:
«Ի դեպ, տեխնոլոգիական նորարարություն էլ ունենք. դա բովելն է: Աշխարհում ընդունված է փայտը վառել, ինչի արդյունքում տակառի 2-3մմ-անոց շերտն ածխանում է ու խմիչքին հաղորդում ապխտած բույր: Փայտը վառելու փոխարեն՝ մենք այն բովում ենք, ինչի արդյունքում 3 մմ-ի փոխարեն՝ 7 մմ է բովվում ու չի ածխանում: Մենք փոխեցինք տեխնոլոգիան, որպեսզի խմիչքը լինի փափուկ, վանիլի ու կարամելի համերը մի քանի անգամ ավելի շատ լինեն»,-ասում են քույրերը:
Վերջում էլ տակառագործ աղջիկները ներկայացնում են տակառների ճիշտ պահպանման կանոնները. «Եթե տանն եք պահում, ապա պետք է ջերմության աղբյուրից ու արևի ուղիղ ճառագայթներից հեռու դրված լինի: Ժամանակի ընթացքում էլ պետք է գլուխլցում անել, քանի որ տակառի մեջ մնալով խմիչքի ծավալը քչանում է, ցնդում, դրա համար էլ պետք է ժամանակ առ ժամանակ նորից վրան ավելացնել»:
Քույրերը նշում են, որ կանոներին հետևելու դեպքում տակառներն ավելի երկար կծառայեն: Դրանք պետք է պահել մինչև 70-80% խոնավ միջավայրում և 10-13 աստիճան սենյակային ջերմաստիճանի պայմաններում:-0-
